انواع ملاس بر اساس مراحل استخراج

ملاس یکی از محصولات جانبی کارخانه‌های تولید قند و شکر است که در طی استخراج قند از چغندر قند و نیشکر پس از اينكه شيره قند غليظ شده و از توربين ها عبور كرد باقي مي ماند.
این ماده به طور متوسط داراي ۶۵-۴۵ درصد قند و در حدود ۱۰ درصد مواد معدني و مقداري آميد و مقدار خيلي كمي مواد آلبومي نوئيد (چربی) دارد. ملاس نيشكر از نظر مقدار قند خيلي از ملاس چغندر قند غني تر است (۶۵ درصد در مقابل ۴۵ درصد) به طوري كه در اغلب كارخانجات از ملاس حاصل نيز مجددا قند گيري مي نمايند.

انواع ملاس:

ملاس چغندر قند
ملاس نیشکر
ملاس سورگوم

استخراج اول ملاس (First extraction): ملاس استخراج اول یا ملاس شفاف نوعی از ملاس است که در طی اولین جوش نیشکر و چغندر استخراج می گردد و دارای رنگی شفاف و روشن است. این نوع از ملاس دارای بیشترین مقدار قند و در عین حال کمترین ویتامین و مواد معدنی است طعم نسبتا شیرینی دارد. از این نوع ملاس اغلب در پخت و پز به عنوان طعم دهنده استفاده می‌شود.
استخراج دوم ملاس (Second extraction):ملاس تیره، همانطور که از نامش پیداست، حاصل مرحله دوم استخراج است و به همین دلیل رنگ تیره ‌تری نسبت به نوع اول دارد و به دلیل ترکیبات موجود در آن، طعم نسبتا تلخی است.
استخراج سوم ملاس (Third extraction): ملاس بلک استرپ (Blackstrap) که همان ملاس نوع سوم است، حاوی بیشترین غلظت ویتامین‌ها و مواد معدنی است و محصول نهایی چرخه سوم استخراج است. شایان ذکر است که این ملاس دارای کمترین میزان قند است و طعم تلخی دارد.

کاربرد به عنوان کود: از ملاس می‌توان به عنوان یک کود مناسب برای افزایش حاصلخیزی و بهبود کیفیت خاک استفاده کرد. ملاس‌ها سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید و ضروری برای رشد گیاهان هستند و استفاده از آن‌ها می‌تواند به عنوان کود به افزایش تولید محصولات کشاورزی و بهبود کیفیت خاک کمک کند.

کاربرد در پزشکی و داروسازی (تولید الکل): یکی دیگر از مهمترین کاربرد‌های ملاس استفاده از آن به عنوان ماده اولیه تولید الکل است. الکل در پزشکی و داروسازی استفاده‌های زیادی دارد و امروزه که مصرف الکل روز به روز در حال افزایش است، لزوم استفاده از ملاس چغندر بیشتر از قبل اهمیت پیدا کرده است.

تولید شکر قهوه ‌ای با ملاس: یکی دیگر از خواص ملاس استفاده از آن برای تولید شکر قهوه ای است. شکر قهوه‌ای با ترکیب شکر سفید تصفیه شده با تقریبا ۵ درصد ملاس تولید می گردد.

مکمل غذای دام و طیور: ملاس در تولید غذای دام و طیور نیز کاربرد دارد و اضافه کردن آن به علوفه و جیره غذایی دام باعث افزایش اشتها و در نتیچه پروار شدن دام می گردد.

کاربرد ملاس در تولید صنایع تخمیری: تهیه اسید استیک، تولید خمیر مایه نانوایی، تولید اسید گلوتامیک، اسید سیتریک، تهیه دکستران، تولید استون، پروتئین تک یاخته و تولید لایزین از ملاس، از دیگر کاربرد‌های ملاس در صنعت است.